Wat is een warmtepomp en hoe werkt ze?
Een warmtepomp is een elektrisch aangedreven verwarmingssysteem dat warmte onttrekt aan de omgeving (lucht, bodem of water) en deze afgeeft aan de woning via radiatoren, convectoren of vloerverwarming. Het systeem gebruikt daarvoor een koudekringloop en compressor, vergelijkbaar met een koelkast, maar in omgekeerde richting.
Welke energiebronnen gebruikt een warmtepomp?
- Lucht: bij lucht-lucht en lucht-water warmtepompen
- Grondwater: bij water-water warmtepompen
- Aardwarmte (de bodem): bij geothermische warmtepompen
Wat is het rendement (COP) van een warmtepomp?
Het rendement wordt uitgedrukt als COP (Coefficient of Performance). Een COP van 4 betekent dat de pomp 1 kWh elektriciteit gebruikt om 4 kWh warmte te leveren. Afhankelijk van het type en de installatieomstandigheden varieert de COP doorgaans tussen de 3 en 5.
Werkt een warmtepomp ook als koeling?
Ja. Sommige warmtepompen (vooral geothermische en lucht-lucht) kunnen ook passief of actief koelen door de kringloop om te keren of extra componenten aan te sturen. Dit verlaagt de binnentemperatuur tijdens de zomermaanden.
Welke soorten warmtepompen bestaan er in België in 2025?
De gangbare types warmtepompen in België in 2025 zijn onderverdeeld volgens hun warmtebron en toepassing. Hieronder vind je de overzichtstabel van de meest gebruikte systemen, hun energiebron en gemiddelde installatiekost.
De voornaamste types worden weergegeven in onderstaande tabel.
| Type warmtepomp | Warmtebron | Temperatuurbereik | Gemiddelde prijs (incl. installatie) | Koelfunctie mogelijk |
|---|---|---|---|---|
| Lucht-water | Buitenlucht | Laag (35–55°C) | €8.000–€13.000 | Ja, meestal actief |
| Water-water | Grondwater of bodemlussen | Hoog rendement | €15.000–€25.000 | Ja, ook passief |
| Lucht-lucht | Buitenlucht | Direct via lucht | €2.500–€6.000 | Ja |
| Hybride | Buitenlucht + gascondensatieketel | Combinatie | €8.000–€11.000 | Optioneel |
Welke warmtepomp past bij een bestaande woning?
Hybride warmtepompen en lucht-water systemen zijn geschikt voor renovaties. Zeker in combinatie met bestaande radiatoren of beperkte isolatie zijn ze haalbaar. Voor passieve nieuwbouw is een water-water of geothermisch systeem efficiënter.
Wanneer kies je best voor een geothermische warmtepomp?
Bij voldoende grondoppervlakte of bestaande boringen. Deze systemen leveren stabiel hoger rendement jaar rond en zijn uitermate stil. De initiële kost ligt echter hoger door de boringen.
Wat zijn de voorwaarden voor het plaatsen van een warmtepomp?
Voor een warmtepompinstallatie zijn er zowel technische als wettelijke vereisten waaraan je woning moet voldoen.
Is een vergunning vereist?
Ja, in sommige gevallen. Voor geothermische boringen of grotere buitenunits heb je een omgevingsvergunning nodig. Voor lucht-water pompen volstaat vaak een melding.
Hoe belangrijk is isolatie bij warmtepompgebruik?
Primaire voorwaarde. Een ≤ E60 woning met voldoende dakaansluiting, vloerisolatie en luchtdichtheid is noodzakelijk. Lage temperatuurverwarming (35–40°C) werkt niet efficiënt in slecht geïsoleerde woningen.
Moet je woning al beschikken over lage temperatuurverwarming?
Dat is wenselijk. Vloerverwarming is ideaal. Ook lage temperatuur convectoren of aangepaste radiatoren zijn compatibel.
Hoe verloopt de installatie van een warmtepomp in fases?
De installatie van een warmtepomp gebeurt doorgaans in vier fasen waarbij telkens andere technici actief zijn.
- Planningsfase: keuze van type, dimensionering, locatieanalyse en subsidieaanvraag
- Installatiefase: plaatsen van buitenunit, binnenmodule, pomp, leidingen en buffervat
- Indienststelling: systeem vullen, testen, afregelen door erkend technicus
- Ingebruikname: verwarming instellen op verzoek van eindgebruiker
Waar plaats je de buitenunit best?
Verlucht, trillingsvrij en vrij van directe zon, minimaal 3 meter van slaapkamerraam voor geluidsreductie. Wand- of vloermontage mogelijk.
Welke ruimte is nodig voor de binnenunit?
Minstens 1,5 m² vrije bergruimte met stopcontact, afvoer en muurbevestiging. Buffervat kan meer ruimte vragen.
Hoe lang duurt de installatie gemiddeld?
Gemiddeld 2 tot 5 werkdagen. Geothermische installaties vragen bijkomende tijd voor boringen.
Welke subsidies voor warmtepompen zijn er in Vlaanderen in 2025?
Voor het plaatsen van een warmtepomp in Vlaanderen zijn er premies via Fluvius en MijnVerbouwPremie beschikbaar, afhankelijk van inkomen en woningtype.
Wat zijn de bedragen van de MijnVerbouwPremie?
- Elektrische warmtepomp: tot €4.000 terugbetaling
- Hybride warmtepomp: tot €1.500
Voorwaarden premie-aanvraag 2025
- Particulier of appartementseigenaar
- Woning in Vlaanderen ouder dan 10 jaar
- Facturen na 01/01/2023, werk uitgevoerd door erkende aannemer
Hoeveel kost een warmtepomp gemiddeld?
De kostprijs voor een warmtepomp met plaatsing hangt af van het gekozen type, vermogen, merk en bijkomende installaties zoals vloerverwarming of boringen.
De prijsvork is weergegeven in onderstaande lijst.
- Lucht-water warmtepomp: €8.000–€13.000
- Geothermische warmtepomp (water-water): €15.000–€25.000
- Hybride warmtepomp: €8.000–€11.000
- Lucht-lucht warmtepomp: €2.500–€6.000
Wanneer verdient een warmtepomp zich terug?
Terugverdientijd ligt gemiddeld tussen de 7 en 12 jaar, afhankelijk van energieprijzen, COP, woningisolatie én combinatie met zonne-energie.
Wat beïnvloedt de terugverdientijd?
- Aantal verbruikte kWh voor verwarming
- Als er zonnepanelen zijn om elektriciteit op te wekken
- Huidige verwarmingssysteem en brandstoftarieven
Hoe kies je het juiste vermogen van je warmtepomp?
Het benodigde vermogen wordt berekend op basis van transmissieverliezen (U-waarden, ventilatie), vloeroppervlakte en gewenste binnentemperatuur. Een correcte sizing vermijdt onderrendement.
Welke vuistregel wordt gebruikt?
Ongeveer 30 tot 50 W/m² bij nieuwbouw met E30-norm. Woning van 140 m² vereist dus ± 6–7 kW warmtepomp.
Kun je zelf een warmtepomp plaatsen?
Neen. Volgens de EPB-regels moeten warmtepompen geplaatst en afgesteld worden door een gecertificeerde specialist HVAC of koeltechnieker (zoals AVS Services). Zo voldoe je aan de voorwaarden voor premies en garanties.
Wat zijn de voor- en nadelen van een warmtepomp?
De voordelen van warmtepompen wegen meestal op tegen eventuele nadelen bij juiste uitvoering.
| Voordelen | Nadelen |
|---|---|
| Lager energieverbruik | Hoge investeringskost |
| Hergebruik van natuurlijke energie | Technische eisen aan woning & verwarmingssysteem |
| Lagere CO₂-uitstoot | Planning en vergunningsvereisten |
| Hoog rendement bij lage temperaturen | Beperkte efficiëntie bij -10°C zonder bijverwarming |
Is een warmtepomp in 2025 een slimme investering?
Een warmtepomp is in 2025 een strategische investering voor wie op zoek is naar energie-efficiëntie, lagere verbruikskosten en minder CO₂-uitstoot. Met toepasselijke premies, hoge energieprijzen en de renovatieplicht richting EPC-label D of beter is het nu het gepaste moment om eigendommen klaar te maken voor 2050. Laat je begeleiden door een erkend installateur zoals AVS Service om jouw situatie technisch en financieel correct in te schatten.