Aardwarmte is in 2025 één van de meest duurzame alternatieven voor verwarming in België. Deze technologie haalt warmte uit diepe aardlagen via gesloten of open systemen, zodat fossiele brandstoffen overbodig worden. In dit artikel ontdek je hoe aardwarmte werkt, of jouw woning geschikt is, wat het kost, en waarom steeds meer Vlaamse gezinnen en bedrijven in geothermische energie investeren. We beantwoorden de meest gestelde vragen rond installaties, vergunningen, rendement, en de subsidiemogelijkheden die in Vlaanderen beschikbaar zijn. Zo weet je precies of aardwarmte ook voor jou een slimme zet is.
Wat is aardwarmte en hoe werkt het precies?
Aardwarmte, of geothermie, is de warmte die opgeslagen zit in de aarde, veroorzaakt door natuurlijke radioactieve processen in de aardkorst.
Geothermische energie werkt door warmte uit ondergrondse lagen te halen via een warmtewisselaar en vervolgens deze warmte te gebruiken voor het verwarmen van gebouwen of het opwekken van elektriciteit. Er bestaan twee hoofdtypes van systemen:
- Diepe geothermie (>500 m): gebruikt heet water uit grote diepte
- Ondiepe geothermie (<150 m): gebruikt bodemwarmte en werkt vaak samen met een warmtepomp
De basiselementen van een systeem zijn:
- Leidingencircuit met buizen of lussen in de bodem
- Warmtepomp of warmtewisselaar
- Opslagvat of directe aansluiting op een verwarmingssysteem
Welke soorten aardwarmte-installaties bestaan er in België?
De soorten geothermische installaties in België worden gekenmerkt door het type systeem en de diepte.
De belangrijkste types zijn:
- Verticale bodemlussen
- Horizontale bodemlussen
- Open systemen met waterputten
- Diepe geothermiecentrales (voor industrie of stadsverwarming)
| Systeemtype | Diepte | Vereist vergunning | Toepassing | Voorbeelden |
|---|---|---|---|---|
| Verticale lus | 50-150 m | Ja | Residentieel/klein KMO | Nieuwbouwwoningen |
| Horizontale lus | 1-2 meter | Soms | Grote tuin vereist | Eéngezinswoningen |
| Open systeem (winput) | >100 m | Ja (strikt) | Grootschalige projecten | Glastuinbouw |
| Diepe geothermiecentrale | >1.000 m | Ja (complex) | Warmtenetten, industrie | Green Energy Park |
Wat zijn verticale en horizontale bodemlussen?
- Verticale bodemlussen worden geboord in een smalle schacht tot 150 meter diep. Ze nemen weinig oppervlakte in beslag en zijn ideaal voor stedelijke omgevingen.
- Horizontale bodemlussen worden op 1 tot 2 meter diepte gelegd, maar ze vereisen een grote tuin omdat de buizen horizontaal worden aangebracht.
Wat is het verschil tussen gesloten en open systemen?
- Gesloten systemen bevatten een gesloten circuit met water of glycol dat warmte opneemt uit de bodem.
- Open systemen gebruiken grondwater uit een aquifer. Het water wordt opgepompt, warmte wordt onttrokken, en daarna teruggepompt.
Hoe rendabel is aardwarmte in België in 2025?
De rendabiliteit van aardwarmte hangt af van installatiekosten, energieprijzen, COP (Coefficient of Performance) en subsidiemogelijkheden.
In Vlaanderen ligt de gemiddelde COP van aardwarmte-installaties tussen 3,5 en 5,0, wat betekent dat voor elke 1 kWh elektriciteit, 3,5 à 5 kWh warmte wordt geproduceerd.
| Factor | Gemiddelde waarde |
|---|---|
| Investering residentiële systeem | €12.000 tot €25.000 |
| COP | 3,5–5,0 |
| Jaarlijkse energiebesparing | 50%–75% t.o.v. gas stookinstallatie |
| Terugverdientijd | 7 tot 15 jaar |
Wat beïnvloedt de terugverdientijd van aardwarmte?
- Grondsoort en warmtegeleiding
- Diepte en aanlegkosten van de boorwerken
- Beschikbare premies of subsidies
- Gasprijs en elektriciteitstarieven
- Gebouwisolatie en afgiftesysteem (vloerverwarming)
Welke regio’s in België zijn het meest geschikt?
De haalbaarheid van aardwarmteprojecten in België wordt bepaald door geologische geschiktheid en aanwezigheid van aquifers of geschikte bodemsamenstellingen.
| Regio | Geschiktheid geothermie | Opmerkingen |
|---|---|---|
| Limburg (Kempen) | Hoog | Dikke zandlagen, proefprojecten lopend |
| Antwerpen | Gemiddeld tot hoog | Geschikt voor grondwateronttrekking |
| West-Vlaanderen | Gemiddeld | Vooral ondiepe systemen |
| Henegouwen (Mons) | Hoog | Potentieel voor diepe geothermie |
| Ardennen | Laag | Hard gesteente, minder geschikt |
Heb ik een vergunning nodig voor aardwarmteboringen?
Ja, voor de meeste aardwarmte-installaties is in Vlaanderen een omgevingsvergunning verplicht.
Voorwaarden voor vergunning:
- Grondboringen >10 meter diepte
- Potentiële impact op het grondwater
- Gebruik van open systemen of thermische wisseling op grote schaal
- Nabijheid van waterwingebieden
Hoe vraag je een vergunning aan in Vlaanderen?
- Grondige studie door een erkend boorbedrijf
- Indienen via het omgevingsloket
- Beoordeling door Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)
- Eventuele verplichte monitoring
Hoe verhoudt aardwarmte zich tot andere duurzame energiebronnen?
Aardwarmte onderscheidt zich van andere hernieuwbare energiebronnen door de beschikbaarheid van constante baseload energie, onafhankelijk van zon of wind.
| Energiebron | Continu beschikbaar? | CO₂-uitstoot | Ruimtevereisten | Geluidsniveau |
|---|---|---|---|---|
| Aardwarmte | Ja | Zeer laag | Matig | Stil |
| Zonnepanelen | Nee | 0 | Dakruimte vereist | Geen |
| Windturbines | Nee | 0 | Groot terrein | Hoog |
| Biomassa | Ja | Afhankelijk type | Opslagruimte nodig | Matig |
Hoe combineer je aardwarmte met andere technieken?
Combinatie van geothermische systemen met andere technologieën verhoogt rendement bij hybride toepassingen.
Mogelijke combinaties:
- Zonnepanelen voor stroomvoorziening van de warmtepomp
- Vloerverwarming als verwarmingssysteem
- Thuisbatterij om overtollige zonne-energie op te slaan als voeding voor warmtepomp
- Warmtenetten in nieuwbouwwijken
Komen er subsidies of premies voor geothermie in Vlaanderen in 2025?
Ja, in 2025 zijn er premies beschikbaar via Fluvius en het VEKA (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap), afhankelijk van het soort installatie.
| Premie | Bedrag | Voorwaarden |
|---|---|---|
| Verwarmingspremie Fluvius | Tot €4.000 | Enkel bij vervanging oude ketel door geothermie |
| EPC-labelpremies | Tot €5.000 extra | EPC-score verbeteren na installatie |
| Lokale subsidie | Afhankelijk van gemeente | Raadpleeg premieloket.be |
| MijnVerbouwPremie | Tot 35% terugbetaling | Voor woningen < EPC-label D |
Wat zijn de voor- en nadelen van aardwarmte?
De voor- en nadelen van aardwarmte hangen af van locatie, woningtype en energieverbruik.
Voordelen:
- Lage CO₂-uitstoot
- Beperkte onderhoudskosten
- Geen fossiele brandstoffen nodig
- Lange levensduur installatie (>30 jaar)
Nadelen:
- Hoge investering bij installatie
- Vergunningen noodzakelijk
- Grondboring vereist
- Niet iedere bodem geschikt
Wat zijn praktijkvoorbeelden van aardwarmte in België?
In Vlaanderen en Wallonië lopen al verscheidene proefprojecten en operationele installaties.
| Projectnaam | Locatie | Type project | Status |
|---|---|---|---|
| Balmatt – VITO | Mol | Diepe geothermie (3 km diep) | Actief |
| Mijnbouwsite Waterschei | Genk | Geothermische verwarming | Ontwikkeling |
| Geothermisch netwerk Turnhout-Noord | Turnhout | Warmtenet | Studie |
| Glastuinbouw Ardooie | West-Vlaanderen | Open lussysteem | In gebruik |
In België heeft aardwarmte in 2025 alle troeven in handen om uit te groeien tot een robuuste, duurzame energiebron voor woningen, bedrijven en landbouwtoepassingen. Dankzij zijn constante opbrengst, lage ecologische voetafdruk en koppelbaarheid aan andere technieken speelt geothermie een essentieel rol in de energietransitie. Mits de juiste investeringen, vergunningen en stimulansen, kan dit een waardevol alternatief vormen voor gas- en mazoutverwarming. Meer informatie of een offerte nodig? Neem gerust contact op met AVS Service, specialist in duurzame energieoplossingen.